CA DAO, TỤC NGỮ VỀ LỜI MỜI
Ăn có mời, làm có khiến
Ăn có mời, mần có mạn (làm có mượn)
Ăn trầu nhớ mở trầu ra,
Một là mặn thuốc hai là mặn vôi
Đốt than nướng cá cho vàng
Lấy tiền mua rượu cho chàng uống chơị
Gặp khi có khách đến chơi
Mời cơm, mời rượu cho vui lòng chàng.
Đêm qua trăng sáng mập mờ
Em đi gánh nước tình cờ gặp anh
Vào vườn trẩy quả cau xanh
Bổ ra làm sáu trình anh xơi trầu
Trầu này têm những vôi tàu
Ở giữa đệm quế, đôi đầu thơm cay
Mời anh xơi miếng trầu này
Dù mặn dù nhạt, dù cay dù nồng
Dù chẳng nên đạo vợ chồng
Xơi năm ba miếng kẻo lòng nhớ thương
Đèn hết dầu thì đèn tắt
Nhang hết nhị thì nhang tànRượu ngon rót để hai hàng
Miệng mời quân tử ngồi bàn uống chơi.
Anh ơi! anh ở lại nhà
Thôi đừng vui thú nguyệt hoa chơi bời
Còn tiền kẻ rước người mời,
Hết tiền chẳng thấy một người nào ưa
Anh chơi cho rạng đông ra
Nhà em gần cạnh mời qua ăn trầu
Ước gì anh rể, em dâu
Lo chi những sự ăn trầu rứa em.
Bạn đến thì mời vào nhà,
Để em rót nước, pha trà uống chơi.
Bắp chuối gói lá sầu đâu
Vừa đắng, vừa chát mời nhau làm gì.
Bực mình chẳng muốn nói ra
Muốn đi ăn cỗ (giỗ) chẳng ma nào mời
Bán trời không mời thiên Lôi
Cơm ăn nửa bữa khó mời,
Phụ mẫu ngồi đó, trao lời khó trao.
Cá diếc nấu với rau câu
Mời anh cầm đũa, đừng để lâu mất lòng
Chợ Chùa một tháng sáu phiên
Mời anh đi chợ thăm miền quê ta
Xanh nhất là chị hàng na
Mặn mà hàng muối, ngọt hoa hàng đường
Thơm ngát là chị hàng hương
Tanh tao hàng cá, phô trương hàng vàng
Bộn bề là chị hàng dang
Bán rổ bán rá, bán sàng, bán nia
Nghênh ngang là chị hàng cua
Hàng ếch nhấp nhỏm , người mua cũng nhiều
Hàng khoai đếm suốt tới chiều
Người quen kẻ lạ cũng điều ngợi khen
Chè ngon nước chát xin mời
Nước non, non nước nghĩa người khó quên
Còn tiền chán vạn người mời
Hết tiền anh đứng trông trời thở than.
Dẫu rằng ông nảo ông nao
Qua đến A Sào cũng mời xuống ngựa
Gặp nhau một chút nên duyên
Xin mời bên đó cất len cùng hò
Hai tay bưng chén rượu đào
Xin mời quân tử uống vào cho say
Mời em về Can Lộc quê anh,
Ăn cá mu chợ Huyện,
Uống chè xanh chợ Lù
Miệng mời tay lại mở nem,
Nem thời có ít, chị em thời nhiều.
Ra đi mẹ dặn mấy lời; ăn có mời,
Mần có mạn con thời nhớ cho
Tới đây chiếu trải trầu mời,
Can chi mà đứng giữa trời sương sa.
Tay làng lựa, mồm làng buôn
Miếng trầu có bốn chữ tòng
Xin chàng cầm lấy vào trong thăm nhà.
Nào là chào mẹ chào cha
Cậu, cô, chú, bác mời ra xơi trầu.
Vô duyên chưa nói lại cười
Chưa đi mà chạy, chưa mời lại ăn
BÀI HÁT "MỜI TRẦU" - QUAN HỌ KINH BẮC
http://www.nhaccuatui.com/bai-hat/moi-trau-nsut-thu-huyen.egqElIFDla.html
Gặp chàng dưới ánh trăng thanh,
Xin mời ăn miếng trầu xanh thắm nồng.
Trầu xanh, cau trắng, tranh hồng.
Đẹp duyên phải phận tơ hồng trời xe...
Dạ! Xin mời anh Cả, anh Hai ăn với em miếng trầu...
Ăn một miếng trầu gặp đây ăn một miếng trầu,không ăn ơ cầm lấy í, không ăn ơ cầm lấy í cho nhau bằng lòng,
Trầu này trầu tính ớ trầu tình, trầu này trầu tính i trầu tình.
Ăn vào cho đỏ ăn vào cho đỏ môi mình môi ta, miếng trầu là miếng trầu vàng.
Đứng ở đằng xa yêu nhau i đứng ở đằng xa,
con mắt liếc lại í con mắt liếc lại í bằng ba đứng gần.
Anh còn son, em cũng còn son. Anh còn son i, em i cũng ư còn son i
Ước gì ta được ước a gì ta được í làm con một nhà.
Em i về (Anh ì về) ...thưa với.... mẹ...cha...
BÀI HÁT "MỜI TRẦU" - DÂN CA NGHỆ TĨNH
http://baicadicungnamthang.net/dan-ca/moi-trau-4
MỜI TRẦU
Dân ca Nghệ Tĩnh
Trình bày: Hồng Lựu-Tốp nữ.*******************************
Quanh quanh đường vô xứ Nghệ,
Ôi sơn thuỷ hữu tình,
Xứ nhân kiệt địa linh,
Khách xa gần ở lại, cô bác xa gần ở lại.
Miếng cau dầm trù trại,
Vôi thuốc quyện thêm nồng,
Tình xứ Nghệ thủy chung,
Miếng trầu thơm đượm tình nghĩa xóm làng,
Mộc mạc quê nhà nhưng đậm đà đằm thắm.
Đượm tình câu ví dặm,
Lòng Phường Vải kết vui,
Hồng đôi má lứa đôi,
Trầu thêm tình thêm nghĩa,
Mà thêm nặng tình nặng nghĩa.
Trầu em trao tay tri kỉ,
Trầu em bỏ quỹ tri âm,
Miếng trầu nụ hoa tiên,
Chờ văn nhân em đợi người anh hùng,
Miếng trầu nụ hoa hồng em đợi người quân tử.
Khi trầu trao thuốc mở,
Khi môi thắm miệng cười,
Trầu kết nghĩa làm đôi,
Cho sắc tầm tình hạo,
Mà thoả sắc tầm tình hạo.
Gió hương đưa khách tới,
Trăng chỉ lối đưa đường,
Xin nhận miếng trầu thơm,
Bén duyên nhau ta xích lại thêm gần,
Câu ví dặm ân tình đẹp miền quê xứ Nghệ,
Đẹp tình người xứ Nghệ.
http://baicadicungnamthang.net/dan-ca/moi-trau-2
MỜI CƠM
Người Việt coi ăn uống là cái lễ, cái phép, coi “lời chào cao hơn mâm cỗ”.
Phong cách ăn uống của người Hà Nội xưa
“Học ăn, học nói, học gói, học mở” - đó là một trong những câu phương ngôn mà các cụ ta đã đúc kết để dạy bảo con cháu. Từ xa xưa cho đến ngày nay, phương ngôn ấy vẫn cần trong cuộc sống hiện đại và mãi mãi về sau. Trước tiên là học ăn. Nói về ăn thì mỗi đất nước mỗi dân tộc mỗi vùng, miền trong cùng một nước có mỗi cách khác nhau...
Riêng ở Hà Nội, phong cách ăn uống của người Tràng An xưa, nhiều gia đình vẫn giữ được nền nếp cũ: Khi ngồi vào mâm cơm, nếu ăn trên phản, phải ngồi xếp bằng tròn - ăn trên bàn ăn, phải ngồi cho ngay ngắn và đúng vị trí. Trước khi ăn, bao giờ các con cũng phải mời: Cha, mẹ, anh chị. Nếu có ông bà, phải mời ông bà trước: Cháu mời ông bà ăn cơm... một cách kính cẩn. Ông, bà, cha, mẹ đáp lại: Các cháu, các con ăn cơm đi...
Trong khi ăn, cha, mẹ thường nhắc nhở các con: ăn uống, phải giữ gìn ý tứ - từ cách cầm bát đũa, thìa: Khi chan canh, phải đặt đũa xuống-hứng bát sát vào bát canh, tránh để rớt vào các món ăn khác. Gắp thức ăn, cần gắp gọn gàng, không bới chọn, bỏ vào bát cơm của mình rồi mới ăn, không được “đánh khăng” thức ăn luôn vào miệng, hoặc làm rơi vãi, thể hiện sự tham lam, hấp tấp...
Trong mâm cơm, có thức ăn nào ngon-hãy gắp mời ông, bà, cha, mẹ trước rồi mới đến lượt mình... “Ăn trông nồi, ngồi trông hướng” cũng là câu phương ngôn được đúc kết để răn dạy chúng ta: Chỉ nên ăn vừa phần mình, không nên thấy món nào ngon mà ăn hết cả phần của người khác... Những món ăn có xương như: thịt gà, xương lợn, bò, cá v.v.. lúc nhằn xương phải bỏ vào một cái bát để bên ngoài mâm. Nếu cắn phải sạn, hoặc chẳng may bị sặc, ho, phải lấy tay che miệng rồi xin phép ra ngoài, hết cơn mới trở lại ăn tiếp. Tuyệt đối không khạc, nhổ khiến người ngồi cùng mâm khó chịu. Không nếm hoặc húp canh bằng thìa dùng để chan canh chung.
Ăn xong, xếp gọn bát đũa của mình để mang đi và nói lời xin phép: “Cháu xin vô phép cơm ông bà, con xin vô phép cơm cha mẹ và các anh, chị”, rồi mới được rời khỏi mâm. Vị trí ngồi vào mâm cơm hoặc bàn ăn thường là mẹ, con gái lớn hoặc con dâu (nếu có) ngồi đầu nồi để đánh và xới cơm cho cả nhà, tiếp thêm các món ăn nếu cần. Về nguyên tắc thì người nấu ăn phải chuẩn bị đầy đủ, kể cả những bữa ăn thường nhật cho đến những bữa cỗ, tiệc trong các ngày giỗ, tết tiếp khách khứa... Bát, đũa, thìa, cốc, chén v.v.. đều phải đồng bộ, không được để “năm cha, ba mẹ” (hai, ba loại bát, đũa, thìa cốc trong một mâm cơm).
Trước khi mời khách vào mâm hoặc bày cỗ lên bàn thờ bao giờ cũng được nhắc nhở bằng câu phương ngôn: “Kiểm soát tế vật” nghĩa là phải rà soát xem còn thiếu thứ gì thì bày biện cho đầy đủ để thực hiện câu: “Đương thực, bất khởi: (phương ngôn) tức là đang ăn không đứng lên, ngồi xuống nhấp nha nhấp nhổm vì thiếu thứ này, thứ nọ, làm cho khách hoặc người ngồi cùng mâm phải áy náy...
Sau bữa ăn, bao giờ cũng có đồ tráng miệng theo mùa. Mùa nào thức ấy: Nho, nhãn, xoài, vải, táo, lê, dưa, dứa v.v.. nhất là những ngày rằm mồng một hàng tháng. Trà cũng vậy, người Hà Nội xưa không chỉ uống trà mộc, mà là trà ướp các loài hoa... trà sen, cúc, nhài, sói, ngâu. Mỗi loại trà ướp loại hoa khác nhau, uống vào có hương vị khác nhau-khiến người thưởng thức cảm thấy sảng khoái. Vừa nhâm nha chén trà lâng lâng, vừa nghĩ đến ân tình người biếu trà... Trà còn thường dùng vào các buổi sáng sớm, thanh tâm. Khi có khách đến nhà chơi bao giờ cũng phải pha trà mới không được dùng trà pha lại.
Đấy là những mô hình hầu như là phổ biến của những gia đình ở Hà Nội ngày xưa. Cho đến bây giờ, mặc dù đã trải qua mấy chục năm chiến tranh-bao biến thiên của lịch sử, nhiều gia đình vẫn còn gìn giữ được nền nếp cũ về phong cách ăn uống của người Hà Nội xưa.
Theo CUỘC SỐNG VIỆT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét